درمان شناختی–رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy – CBT)
درمان شناختی–رفتاری (CBT) یکی از رویکردهای اصلی و مبتنی بر شواهد در روان‌شناسی بالینی است.
این درمان ریشه در نظریه‌های شناختی آرون بک و رویکرد منطقی–هیجانی آلبرت الیس در دهه‌ی ۱۹۶۰ دارد و شکل امروزی آن نتیجه‌ی تلفیق و تکامل تدریجی درمان شناختی و رفتاردرمانی در سال‌های بعد است.
CBT بر پایه‌ی این فرض بنا شده که افکار، احساسات و رفتارهای ما به طور متقابل بر یکدیگر اثر می‌گذارند و در نتیجه، با اصلاح شیوه‌ی تفکر می‌توان احساسات و رفتارهای سازگارانه‌تری را تجربه کرد.
فلسفه درمان شناختی رفتاری چیست؟
CBT بر این باور است که بسیاری از ناراحتی‌ها و مشکلات هیجانی از الگوهای فکری تحریف‌شده ناشی می‌شوند.
این درمان به مراجع کمک می‌کند تا افکار خودکار و باورهای ناکارآمد را شناسایی و آن‌ها را با نگاه‌های واقع‌بینانه‌تر و سازگارتر جایگزین کند.
در کنار این، فرد مهارت‌های رفتاری جدیدی را می‌آموزد تا بتواند در موقعیت‌های دشوار، واکنش‌های مؤثرتری نشان دهد.
در CBT از چه تکنیک هایی استفاده می شود؟
درمان شناختی–رفتاری مجموعه‌ای از ابزارها و تمرین‌های علمی را شامل می‌شود، از جمله:
- شناسایی و بازسازی افکار ناکارآمد (Cognitive Restructuring)
- آموزش مهارت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری
- مواجهه‌ی تدریجی با موقعیت‌های اضطراب‌زا
- آموزش تنظیم هیجان و آرام‌سازی
- ثبت افکار و بررسی الگوهای واکنشی روزمره
CBT مناسب چه مشکلاتی است؟
CBT یکی از رویکردهایی است که بیشترین پشتوانه‌ی پژوهشی را دارد و برای درمان اختلالات گوناگون به کار می‌رود، از جمله:
- افسردگی
- اضطراب و حملات پانیک
- وسواس فکری–عملی (OCD)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- مشکلات خواب
- استرس و فرسودگی شغلی
- مشکلات ارتباطی و عزت‌نفس پایین
پژوهش ها درباره CBT چه می گویند؟
بر اساس متاآنالیزهای منتشرشده در مجلات علمی (از جمله Journal of Consulting and Clinical Psychology و Clinical Psychology Review)،
CBT یکی از اثربخش‌ترین درمان‌های روان‌شناختی برای افسردگی و اضطراب است.
در بسیاری از دستورالعمل‌های بین‌المللی مانند APA (انجمن روان‌شناسی آمریکا) و NICE (مؤسسه ملی سلامت و درمان بریتانیا)، CBT به‌عنوان درمان خط اول برای اختلالات خلقی و اضطرابی توصیه شده است.
